https://www.um.jaworzno.pl/

TO JUŻ 30 LAT...

30 LAT SAMORZĄDNOŚCI 

Wybory samorządowe w roku 1990 można napisać, 

że rozpoczęły symbolicznie nową epokę polskiej 

samorządności. W tym roku przypada

30. rocznica tego ważnego wydarzenia. Były to

pierwsze naprawdę i w pełni wolne wybory w

historii powojennej naszego kraju, ważne

wydarzenie w całej historii polskich samorządów.

Zapoczątkowały one proces przemiany państwa

i przyczyniły się do zbudowania

społeczeństwa obywatelskiego.

Kilka faktów historycznych:

8 marca 1990 – parlament uchwala ustawę o samorządzie 

gminnym oraz ordynację wyborczą do rad gmin

27 maja 1990 – pierwsze wolne wybory do władz lokalnych

kwiecień 1993 – Polska ratyfikuje w całości Europejską 

Kartę Samorządu Terytorialnego

czerwiec 1993 – pierwszy raz zaprezentowano rządowe 

propozycje nowego podziału terytorialnego kraju

1 stycznia 1994 – rozpoczęto program pilotażowy 

(powiatowy) adresowany do 46 największych miast

11 października 1998 – wybory samorządowe według 

nowych zasad

1 stycznia 1999 – wchodzi w życie trójstopniowy podział 

terytorialny państwa

czerwiec 2000 – parlament przyjmuje ustawę o bezpośrednim

wyborze przez społeczność wójta, burmistrza i prezydenta miasta

27 października 2002 – wybory samorządowe według 

nowych zasad o bezpośrednim wyborze 

Geneza samorządu terytorialnego w Jaworznie:

- w XVIII wieku wprowadzono prawo o miastach królewskich (miasta mogły obierać swe organy: magistraty, burmistrzów, własne sądownictwo)

- galicyjska reforma samorządowa po raz pierwszy wprowadziła Samorząd terytorialny. W okresie autonomii galicyjskiej Jaworzno rządziło się według ustawy gminnej z 1866

- 12 sierpnia 1866 - „ustawa gminna” wprowadzona przez Sejm Galicyjski, podzieliła kraj na gminy i określiła sposób ich zarządzania. W 1901 roku Jaworzno zostaje zaliczone do miejscowości podlegających ustawie gminnej z 3 lipca 1896 zwanej „małomiasteczkową”, uzyskując w ten sposób prawa miejskie

- Konstytucja marcowa z 1921 wprowadziła trójstopniowy samorząd: województwa, powiaty, gminy miejskie i wiejskie. Ustawą scaleniową z 23 marca 1933 o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego dokonano – w skali całego kraju – ujednolicenia samorządu na szczeblu gminy, miasta i powiatu. Na mocy tej ustawy Jaworzno zaliczone zostaje do miast rządzących się ustawą z 13 marca 1889 tzw. „ustawą miejska”

- dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z 23 listopada 1944 o reaktywowaniu samorządu terytorialnego i Ustawa Krajowej Rady Narodowej z 21 września o radach narodowych, przyczyniają się do utworzenia rad narodowych

- 20 marca 1950 wchodzi w życie Ustawa Konstytucyjna, która wprowadziła zmiany w zakresie ustroju i zasad działania najwyższych organów Rzeczypospolitej Polskiej. W oparciu o nią zniesiono w Jaworznie i Szczakowej funkcje burmistrzów i wójtów, a ustanowiono prezydia miejskich i gminnych rad narodowych

- 20 marca 1956 Rada Ministrów wydała rozporządzenie, na mocy którego z powiatu chrzanowskiego wyłączono Jaworzno oraz Szczakowę i utworzono z nich powiat miejski Jaworzno

- 1972 – nowa Ustawa likwidująca gromady, a powołująca gminy

- 1975 – Jaworzno zostało włączone w granice województwa katowickiego.

(zaczerpnięto z „20 lat samorządu terytorialnego w Jaworznie” Urząd Miejski w Jaworznie)