ANDRZEJKI I KATARZYNKI
Czym są Andrzejki i Katarzynki?
Kiedyś to były wieczory wróżb - dziewcząt
w Andrzejki i chłopców w Katarzynki, a
wszystkich marzących o narzeczonych
i małżeństwie.
 |
| źródło własne |
Dzisiaj wróżymy bardziej dla zabawy, niż po
to, by poznać imię, mądrość, wygląd, zamożność
przyszłego męża, czy żony. Pytamy o przyszłość
i szczęście, a dzieci chcą na przykład wiedzieć,
czy dostaną prezenty od św. Mikołaja. Andrzejki
obchodzimy w wigilię dnia św. Andrzej - 29
listopada, a Katarzynki w wigilię dnia św.
Katarzyny - 24 listopada.
 |
| źródło własne |
 |
| źródło własne |
CIEKAWOSTKI, ZWYCZAJE I HISTORIA
ŚWIĘTA: ANDRZEJKI
"W noc świętego Andrzeja,
pannom z wróżby nadzieja."
1. Andrzejki, jędrzejówki, jędrzejki - ich tradycja
sięga zamierzchłych czasów, a pierwsze
pisemne wzmianki o tym święcie pochodzą
z XVI wieku. Andrzejki mogą wywodzić się
nawet z czasów starożytnej Grecji.
2. Imię Andrzej jest kojarzone ze starogreckim
andros i aner oznaczającymi męża bądź
mężczyznę lub adnreios (dzielny, mężny),
nawiązującym do męczeńskiej śmierci św.
Andrzeja; według innych źródeł Andrzejki mają
starogermańskie pochodzenie, związane z
kultem boga płodności, miłości i bogactwa.
3. W Andrzejkowe wieczory wokół domów
palono wielkie ogniska, które miały odpędzać
złe duchy, a panny pod poduszką umieszczały
męskie spodnie, aby wyśnić przyszłego męża
bądź liczyły sztachety w płocie w nadziei na
to, że dowiedzą się czegoś o przyszłym
małżonku.
 |
| źródło własne |
CIEKAWOSTKI, ZWYCZAJE I HISTORIA
ŚWIĘTA: KATARZYNKI
1. „Wskaż
proszę wróżbo wybrankę,
Żonę i przyszłą
kochankę.
Wyciągam karteczki cztery,
Są jej imienia
litery.”
Takie słowa wypowiadał rankiem 25 listopada
(Dzień św. Katarzyny) każdy młody chłopak,
kawaler i losował spod poduszki karteczki z
literami, które schował tam wieczorem.
Wróżba podawała na jaką literę będzie miała
imię jego wybranka.
2. Jeśli mężczyzna pod poduszką umieścił
ptasie pióro – w śnie pojawiał mu się ptak,
mówiący o przyszłej żonie: biała kura – to
ślub z młodą dziewczyną; czarna - z wdową;
kura z kurczaczkami - to wdowa z dziećmi;
sowa - to żona mądra, ale niezbyt ładna lub
miła; gołąb - żona urodziwa, ale niezbyt bystra;
kogut – to najbliższy rok w stanie wolnym;
a siwy koń - to brak nadziei na ożenek.
3. Najbardziej zdeterminowani panowie,
żeby poznać przyszłą żonę, nie wahali się
ukraść dziewczynie części ubrania (najlepiej
bielizny) i ukryć ją pod poduszką.
4. Jednym słowem - Katarzynki - bardzo
podobne do Andrzejek obchodzonych kilka
dni później, ale dzisiaj Katarzynki znikły,
mężczyźni przestali je świętować pod koniec
19 wieku.
5. Dlaczego patronką tego święta i zwyczajów
jest Św. Katarzyna Aleksandryjska i kim on
naprawdę była – do końca nie wiadomo;
najprawdopodobniej to chrześcijanką
pochodzącą z bogatej rodziny żyjącej w
Aleksandrii, bardzo piękna i mądra, przyjęła
śluby czystości - a wieku 18 lat zmarła
męczeńską śmiercią.
